Mağmanın yerin derinliklerinden hareket ederek yer yüzüne çıkması veya yer yüzüne yakın derinliklere kadar gelerek soğumasıolayına Volkanizma denir.
Yer kabuğunu tabakaları arasına sokulan mağma yüzeye çıkmadan çeşitli derinliklerde katılaşarak batolit,day,lakolit,sill gibi değişik şekiller oluşturur.Bu şekiller dış kuvvetin üstteki tabakaları aşındırması sonucu yüzmeye çıkabilirler.
Yer kabuğundaki kırık hatları boyunca mağmanın yer yüzüne çıkmasıyla volkanik püskürmeler meydana gelir.Volkanizma sırasında mağma katı,sıvı ve gaz halinde yer yüzüne çıkar.Çıkan sıvı maddelere lav, katı maddelere tüf denir.Yüzeysel volkanizma lav akıntısı ve volkanik patlamar meydana gelirken volkan tüfü, lopilli ve volkan bombası gibi malzemeler de yer yüzüne çıkar.Bazı volkan dağlarıoluştuktan sonra tekrar püskürme olabilir.Daha sonra meydana gelen püskürtme ile koninin tepe kısmı parçalanabilir.Böyle oluşmuş çanaklara kaldera denir.Nemrut böyle bir koaldera içinde oluşmuştur.Volkanik alanlarda gazların basıncı ile üstteki kütleyi patlatarak oluşturduğu çukurluğa patlama çukuru veya maar denir.Yurdumuzda konya-Karapınarla oluşmuş Meke Tuzlası buna örnektir.
Lavların akıcılığı fazla ise yükseltisi az olan yayvan görünüşlü volkan konisi oluşur.Bunlara kalkan veya plato volkanlar denir.Örneğin karacadağ.
Mağmadan gelen malzemenin asit karakterli ve yoğun lavlar şeklinde yüzeye çıktığı arazilerde dik volkan konileri oluşur.Lavların fazla akışkan olmaması nedeniyle tabakalar halinde biriktiği bu konilerde , ana koninin etrafında daha küçük parazit koniler de yer alır.Japonyadaki Fuji , Filipinlerdeki Mayon , Türkiyedeki Ağrı Dağı bu tür dağlara örnektir.
Volkanlardan çıkan kül,kum ve çakıl gibi katı maddelerin birikmesiyle oluşan küçük konilerdir.Örneğin Kula Volkanları – Manisa
Metnin tamamı Cografya.Org yazarlarına aittir.Kaynak belirtmeden alıntı yapmayınız.
Konu: Volkanizma 